Afscheid Addis Jan

Dit wordt mijn laatste reisbrief uit Ethiopia. Op 20 januari ga ik terug naar Nederland om daarna aansluitend te genieten van een week wintersport. De overgang zal wel even wennen zijn. Truus komt 14 dagen later en zij zal de allerlaatste reisbrief uit dit prachtige land verzorgen. In deze reisbrief wil ik eerst nog wat algemene informatie over dit land geven en daarna afsluiten met wat ervaringen over deze periode.

In een publicatie van Reader’s Digest op het internet staan de Scandinavische landen bovenaan in de lijst van landen met aandacht voor het milieu en de inwoners en op de laatste en 141e plaats staat Ethiopia. Bij het opstellen van deze lijst is ondermeer rekening gehouden met zaken als milieu, waterkwaliteit, toegang tot het onderwijs werkloosheid en levensverwachting. Het betekent dat er nog een hele lange weg te gaan is voordat Ethiopiërs voldoende mee kunnen profiteren van de toegenomen welvaart en meer welzijn.

Een belangrijke voorwaarde om het levenspeil van de bevolking te verbeteren is goed onderwijs. En ook op dit terrein heerst nog een hele grote achterstand. In 1950 werd in Addis Ababa de eerste universiteit opgericht op initiatief van keizer Haile Selassie. In de vijftiger jaren had de universiteit nooit meer dan 1000 studenten terwijl er toen zo’n 30 miljoen inwoners waren. Het regiem van Haile Selassie werd in 1974 afgezet door de socialistische Derg. Op dat moment kon 93% van de bevolking boven de 15 jaar niet lezen en schrijven. In de Derg periode werd het onderwijs gebaseerd op de ideeën van de klassenstrijd van Marx en Lenin. Tot in de jaren 80 kwam het total aantal universitaire studenten niet boven de 4000 uit in heel Ethiopia. Vanaf 1991 kwam, na een burgeroorlog, Zeles Menawi aan de macht, die een politiek voert van ethnisch federalisme en hoewel hij in naam een socialistische politiek voert, is hij toch dikke vrienden met Amerika. Kort geleden was Condoliza Rice hier nog op bezoek.

De regering Meles stond vanaf 1995 ook private universiteiten en university colleges toe, die sinds die tijd een spectaculaire groei doormaken. Er bestaan plannen om 13 nieuwe universiteiten op te richten. Maar door de voorgeschiedenis heeft het onderwijs enorm grote problemen: er zijn te weinig capabele leraren, de meeste studenten hebben een veel te zwakke ondergrond en vaak is het management van de universiteiten niet voor zijn taak berekend. Op de staats universiteiten wordt erg bureaucratisch gewerkt. Vrijwel alle colleges worden in het Engels gegeven, maar het Engels van de studenten is vaak heel erg matig en van de docenten matig. Veel leerstof die bij ons op de middelbare school wordt behandeld hoort hier thuis in het universitaire programma.

Op ons St Mary’s University College is vrijwel iedereen er van overtuigd dat het onderwijs hier tot de top van Ethiopia’s university colleges behoort. Aan de inzet en betrokkenheid ligt het hier niet, maar het zal nog lang duren voordat het onderwijs hier gelijkwaardig is aan dat in de westelijke wereld.

Ethiopia is een zeer godsdienstig land. Ongeveer 45% is moslim, een even groot percentage is christen (Ethiopisch-Orthodox) en dan zijn er nog natuurgodsdiensten. Volgens onze baas zorgt de godsdienst er voor dat de criminaliteitscijfers erg laag zijn in in dit land. Zowel moslims als christenen accepteren de plaats die God hun nu geeft en ze hopen door een deugdzaam leven in het hiernamaals een ereplaats te krijgen. Het geloof is hier heel belangrijk voor de mensen. Toen Truus een dag ziek was hoorde ik vele malen: “God bless her” en het hielp want de volgende dag was ze weer beter.

Het is wel eens lastig dat Ethiopiërs niet graag nee zeggen, dat is zo onbeleefd. Maar hun ja kan daarom zowel ja, misschien als nee betekenen. Verjaardagen werden hier vroeger niet gevierd, al komt daar tegenwoordig enige verandering in. Trouwdagen worden juist uitbundig gevierd, soms wel enkele dagen achter elkaar, evenals de religieuze feestdagen.

Een vorige keer schreven we al dat HIV en AIDS hier grote problemen zijn. Ongeveer 5% van de bevolking is besmet. En hoewel condooms hier goedkoop zijn, vanaf zo’n 2 eurocent per stuk, is condoomgebruik hier niet erg populair. Zie ook de twee foto’s die condoomgebruik moeten stimuleren.

Het aantal auto’s in Addis Ababa neemt de laatste jaren fors toe waardoor er op de hoofdwegen regelmatig files ontstaan. Er rijden hier nog heel veel auto’s uit de zestiger en zeventiger jaren, zoals de bekende Volkswagen Kever. Soms is het moeilijk om een auto te parkeren, maar de parkeerboetes vallen mee: 4 eurocent per half uur.

Op vrijdag 11 januari heb ik mijn verslag met ervaringen en aanbevelingen (ruim 60 bladzijden) besproken met de faculteitsdirecteuren. Ze vonden het een interessant en leerzaam verslag en het was een leuk gesprek. Het blijft natuurlijk afwachten wat ze met mijn aanbevelingen doen.

Mijn verjaardag op 14 januari hebben we met een etentje gevierd, samen met de top van St Mary’s. Het was de eerste keer dat ik mijn verjaardag in het buitenland vierde, maar het was heel plezierig. Na zo’n 4 maanden krijg je toch wel een band met sommige mensen en het afscheid komt weer in zicht

De afgelopen week zijn we nog een paar dagen naar Lalibela geweest. Dit wereld beroemde stadje stond op ons reisprogramma in de kerst vakantie toen we onverwacht een week naar Nederland terug moesten wegens het overlijden van mijn vader. Truus zal er in haar laatste reisbrief aandacht aan geven.

Voor mij zit het verblijf hier er bijna op. Het was een hele bijzondere ervaring om aan het werk te zijn in dit ontwikkelingsland. Wij zijn erg onder de indruk gekomen van de vriendelijkheid, de beleefdheid en de creativiteit van de mensen hier. Als buitenlander voel je je gewaardeerd en nergens onveilig. Mensen willen graag hun Engels even met je oefenen. Je raakt onder de indruk van de geweldige armoede die hier heerst, ondermeer blijkend uit heel veel bedelaars en veel gehandicapte mensen, maar merkwaardig genoeg overheerst de opgewektheid en de blijmoedigheid van de mensen. Veel studenten zijn dankbaar dat ze de kans krijgen om via een hogere opleiding aan hun toekomst te werken.

Het land is nu nog voor 90% afhankelijk van de opbrengst van agrarische producten, waarbij koffie een hele belangrijke plaats inneemt. Maar wat cultuur, historie en prachtig weer betreft moeten hier in de toekomst grote mogelijkheden zijn voor meer toerisme.
Hier in Ethiopia werken als blanke aan een University College betekent natuurlijk dat wij hier in een bevoorrechte positie verkeren: we woonden hier in een redelijk huis en niet in een krot met golfplaten, zonder elektrisch en waterleiding. Maar we hebben wel met inwoners daarvan gepraat en een goed beeld gekregen van het leven in de miljoenenstad Addis en een heel klein deel van de rest van dit vriendelijke land. Het is voor ons een land geworden om van te houden! Je beseft hier weer in wat voor overdreven luxe veel mensen in het Westen leven en dat je eigenlijk met zoveel minder toe kunt.

De foto’s hebben deze keer vooral betrekking op onze afgebroken rondreis door Noord Ethiopia.

Ik hoop dat jullie via deze site een beetje een indruk gekregen hebben van Ethiopia en van onze bijzondere en inspirerende ervaringen hier.

Tot slot willen we iedereen graag bedanken die -in welke vorm dan ook– heeft gereageerd op het overlijden van onze vader/schoonvader. Nu er een lege plaats is in onze familie doet meeleven ons goed.

Met hartelijke groeten,
Truus en Jan